Gevangen in een tijdscapsule

Een half jaar geleden kwam er een dame tijdens een crisisdienst op onze afdeling terecht. Ik schatte haar een jaar of 80 maar ze bleek de 100 al aangetikt te hebben. Tijdens de eerste dagen van haar observatie zat ze gevangen in een tijdscapsule zoals ze het zelf omschreef. De arts sprak liever over een delier en/of mogelijk dementie.

De dame was nooit in haar leven getrouwd geweest, geen kinderen en inmiddels geen directe familie meer. De wat vaag omschreven mantelzorg voor haar opname bestond uit wat buren met ieder zijn en haar beperkingen. Het werd al snel duidelijk dat mevrouw niet meer zelfstandig naar huis kon. Mevrouw verhuisde uiteindelijk naar een PG-afdeling binnen ons verpleeghuis waar ik haar afgelopen week weer eens tegen kwam.

‘Heb jij mij toen opgenomen? Nee, sorry lieve broeder, maar dat weet ik niet meer. Ik vind het wel fijn dat je even naast mij komt zitten. Mag ik je warme handen even vasthouden?’. Mevrouw gaf aan dat ze soms nog steeds het gevoel heeft dat ze zit gevangen in een tijdscapsule. Ik vroeg haar of ze dat gevoel kon omschrijven. ‘Ik snap niets van wat ik zie overdag. Het is niet mijn wereld. Ik herken niet veel van mijn eigen wereld’. Ik zag in haar ogen de onbegrip en misschien ook wel enige angst.

Heeft u dan wat voorbeelden van het verschil wat u ziet en uw eigen wereld? ‘Ik ben vanmorgen aangekleed door een vrouw met een hoofddoek. Een prachtige meid met een lieve stem. Maar het klopte gewoon niet. In mijn wereld draag je een hoofddoek als je buiten loopt en dat accent hoort bij een buitenlandse actrice of een prinses en niet bij iemand die mij helpt bij het aankleden. Zo’n mooie meid komt echt niet voor mij’. Gaandeweg het gesprek kwam ze met meer voorbeelden waardoor langzaam duidelijk werd wat haar eigen wereld was. Ze vond het na al die jaren nog steeds erg raar te vinden om met een mandje langs levensmiddelen te moeten lopen. De dame heeft nooit kunnen wennen aan de supermarkt. Ze verdwaalde altijd en kwam nooit thuis met de boodschappen die ze eigenlijk nodig had.

‘In de supermarkt verkopen ze komkommers met plastic er om heen! Net als bij het brood! Ik zag wel eens lapjes vlees verpakt op elkaar liggen!’ Ze vertelde het met grote verontwaardiging. Gelukkig was dat in haar wereld niet zo. In haar wereld ging je naar de bakker voor een brood. Misschien een papieren zak maar vaak genoeg verdween het brood direct in de boodschappen tas. Net als de komkommer van de groenteman. Bij de slager koos je het vlees door de vitrine heen voordat het afgewogen en verpakt werd. ‘Wil je mij alstublieft terugbrengen naar mijn eigen wereld broeder?’ Ze pakte mijn hand en kneep stevig om haar smeekbede kracht bij te zetten.

Ziektebeeld dementie

Ik had medelijden met haar maar kon onmogelijk aan haar wens voldoen. Ik probeerde haar uit te leggen dat haar eigen wereld achter haar lag. Dat het vooral het verleden is dat ze zich nog zo goed kan herinneren. Alles wat ze de laatste jaren meemaakt tot de dag van vandaag is simpelweg minder goed te onthouden voor haar en ook minder goed te begrijpen. Ik probeerde haar uit te leggen dat dit hoort bij het ziektebeeld dementie en dat ze om die reden op deze afdeling verblijft.

‘Dus ik woon niet meer in mijn eigen huis?’ vroeg ze toch enigszins verbaasd. Ik antwoorde bevestigend en gaf aan dat ze in goede handen was. ‘Dan is het extra bijzonder dat jij aandacht hebt voor deze ouwe muts. Ga jij maar snel op zoek naar een jonge blom. Geloof me, daar kan je veel meer plezier mee beleven!’. Nou, nou, hoe weet u dat nou? ‘Daar kom je vanzelf achter als je wat ouder bent broeder!’

Ik denk dat ze het prima heeft verwoord. Mensen met dementie zijn in die zin ook gevangen in een tijdscapsule. Alles wat nu gebeurt vervliegt en de herinnering gaat vaak ver terug. Soms alsof het gisteren pas is gebeurd. Die mensen verdienen aandacht en zorg. Een prachtige doelgroep om mee te werken. Ok, ook omdat ze mij vaak zo jong schatten 🙂