Gevat en heerlijk Haags

Als verpleegkundige moet je in staat zijn een flink aantal verpleegtechnische handelingen zelfstandig uit te voeren. Ook bij een typisch Haagse dame. Gevat en heerlijk Haags.

Vooral in het derde en vierde jaar van de opleiding worden ze veelvuldig geoefend en uitgevoerd op de werkvloer. Het is vanzelfsprekend van belang dat je naast je bevoegdheid jezelf ook bekwaam maakt. Oefenen op een pop op school is leuk maar het gaat om de praktijk, dus het gaat om mensen, kwetsbare mensen. Het inbrengen van een katheter bij voorbeeld is zo’n handeling. Bij de eerste keren liep het angstzweet van mijn rug af. Pff, wat een spanning en wat een angst.

Vorig jaar was er een typisch Haagse dame op de revalidatie afdeling. Gevat en heerlijk Haags. Zij gunde mij de ervaring in de praktijk. Naast het verwijderen van haar hechtingen na haar heupoperatie, vond ze het ook prima dat ik haar verblijfkatheter verving als dit noodzakelijk was. We konden het goed met elkaar vinden. Ze was recht door zee en had haar hart op de tong. Met haar scherpe Haagse tongval en gevatte opmerkingen zorgde ze voor de nodige reuring op de afdeling.

Tijdens de artsenvisite begeleide ik de jonge en nette vrouwelijke arts in opleiding. Een kundige dame maar met haar zachte stem kwam ze soms wat verlegen over. Dat ze niet geboren en getogen Haagse was, was duidelijk merkbaar in haar voorzichtige omgang met collega’s en cliënten. Op de gang, voor de deur van de Haagse dame, zag ik aan de lichaamstaal van de arts dat ik haar in bescherming moest nemen. ‘Zal ik het woord doen bij de volgende cliënt?’ vroeg ik voorzichtig. ‘Oh, wat lief van je. Ik kan haar verbaal niet helemaal aan inderdaad.’ Ze was zichtbaar opgelucht.

Ik gooide de deur van de slaapkamer open en begroette mevrouw. Ze reageerde zoals alleen zij dat kon: ‘Zo, jij weet ook wel wat je doet hè? Jij loopt de hele dag naast de mooiste vrouwen. Waar heb je deze nou weer vandaan?’ ‘Maak haar nu niet zo verlegen mevrouw, u weet dat dit de arts is en ze komt even kijken of ze wat tegen dat zeurderige gevoel kan doen waarover u klaagde’. ‘Ik maakte maar een geintje hoor, sacherijn’ beet ze snel terug. Ik hielp haar vanuit de rolstoel op bed en bracht het bed op de juiste hoogte.

De arts vroeg of ze last had van de katheter. ‘Nou dokter, ik heb er in mijn leven van alles ingehad maar dit is veruit het dunste en ik heb er toch het meeste last van’. Ik wist zeker dat ze er geen woord van gelogen had. Haar onvervalst Haags taalgebruik dikte het nog net even extra aan. De arts had het al niet meer na zo’n opmerking dus ik nam het gesprek maar over van haar. ‘Ik help u even met uw broek zodat de dokter even kan kijken.’ ‘Doe jij dat maar knul maar schrik niet, ze is al een tijdje werkloos of kom je daar ook gelijk ff verandering in brengen?’ Ja, die dame gooide er bij vlagen echt van alles uit. Zodra je op dezelfde manier terug praat is de conversatie weer in evenwicht en komt de boodschap bij haar het beste aan.

De arts voelde zich enigszins opgelaten merkte ik en keek kundig naar de katheter e.d. ‘Dokter’, begon mevrouw weer, ‘ziet u ook iets geels daar ergens tussen mijn benen?’ De arts keek eens goed de huid op gele wonden e.d. en antwoorde dat ze niets geels kon traceren. ‘Oh, dan moet ik die banaan ergens anders verloren zijn’ en ze gilde het uit van de lach. De arts zag ik inmiddels helemaal verbleken. Niet veel later oordeelde ze dat de katheter vervangen moest worden. In overleg met de cliënt werd besloten dat ik onder toezicht van de arts de katheter ging zetten.

‘Kunt u de benen iets spreiden zodat ik kan beoordelen of u al ontsluiting heeft’ begon ik gevat tegengas te geven. ‘Ontsluiting? Dan moet je me eerst zwanger maken broeder’. ‘Zullen we dat maar niet meer doen mevrouw, ik ben echt genoeg keer vader geworden?’ De trend was weer gezet en voorzichtig begon ik de procedure van de handeling door te lopen. ‘Ik laat eerst even het ballonnetje leeglopen van de katheter zodat ik de oude kan verwijderen. ‘Dat heb je zeker met deze ook al gedaan? In mijn BH is ook alles leeggelopen’. De arts wist inmiddels niet meer waar ze het zoeken moest.

Het ballonnetje was leeg en ik wilde de oude katheter er uit halen. ‘U mag persen dame’ zei ik rustig wat voor haar een teken was dat de katheter er uit werd getrokken als ze even een flinke zucht gaf. De nieuwe katheter zat er vrij snel in. Het zijn vooral de handelingen vooraf die er een precies klusje van maken. Een goede hygiëne is uiteraard noodzakelijk. Het inbrengen gebeurt dan ook altijd steriel. ‘Wil jij nog ff kijken of de broeder het goed gedaan heeft dokter? Anders gooi ik de poppenkast weer dicht hoor. Ik zou er nog kou door kunnen vatten ook’.

De lieve arts in opleiding was blij dat ze de kamer weer af kon. Ze had duidelijk moeite met de directe Haagse uitspraken van de typisch Haagse dame. Gevat en heerlijk Haags.

‘Je hebt me weer gered broeder’.  ‘Graag gedaan dokter’.