Wat laat ze toch mooie en lieve mensen achter
Er is niets zo universeel verbonden aan het leven, als de dood. Het is een onderdeel van mijn werk in een verpleeghuis. Onze bewoners komen pas bij ons wonen als het thuis echt niet meer mogelijk is om zelfstandig te blijven wonen. Al dan niet met dagelijkse zorg van de thuiszorg. Gisteren overleed een bijzonder lieve dame en wat laat ze toch mooie en lieve mensen achter. Het raakt me.
Als de dame in september, een dag na haar verjaardag, ons verpleeghuis wordt binnengereden door haar twee dochters dan zie ik een zeer teleurgestelde en angstige dame. Ze had de hoop om weer naar huis te keren erg lang volgehouden. In plaats van terugkeer naar huis vanuit het revalidatiecentrum werd het een opname in ons verpleeghuis. Het werd een emotioneel opname gesprek. Warme mensen aan tafel die ik graag gerust wilde stellen maar een opname in een verpleeghuis is harde realiteit. Een verpleeghuis is een eindstation werd er gezegd. Ik kon er helaas ook niks anders van maken.
Na enkele voorzichtige antwoorden op mijn vragen van de dame, vroeg ik haar naar haar verdere familie. Daar had ik de gevoelige snaar geraakt en kwam mevrouw los. Eén en al lof of haar dochters en supertrots op haar kleinkinderen. Kleinkinderen die in opleiding waren tot verpleegkundige. Ze was er super trots op, je zag haar opeens stralen.
Ik noteerde in het zorgdossier termen als BEM 1, hulp bij ADL, staan en draaien. Oftewel: een zelfstandige cogitieve vrouw die medicatie in eigen beheer heeft en slechts wat hulp nodig heeft bij haar ADL. Bij de overdracht gaf ik er mijn geliefde afkorting KKDWD aan mee (Kind Kan De Was Doen).
Onverwachts weerzien
Enkele dagen later trof ik haar aan in de gang met kinderen en kleinkinderen. Ik zag haar stralen van trots want ze had haar hele rijkdom bij haar. Kijk zei ze trots, dit zijn een paar van mijn kleinkinderen. Deze doet de opleiding. Ik kijk een lange jongedame aan maar ze had mij eerder herkend dan ik haar. Huh, wat doe jij nou hier? Ja, dat kan ik net zo goed aan jou vragen? Mijn verouderde brein moest heel snel schakelen maar enkele seconden later was het kwartje gevallen: die lange kleindochter was twee jaar geleden deze geweldige stagiare uit dit verhaal. Toen 16 jaar jong en op eigen verzoek toen een pittige ervaring rijker geworden onder mijn vleugels. Oh wow, wat een toeval maar wat ontzettend leuk!
Onze nieuwe bewoonster was dol op het aangeboden entertainment van onze aktiviteiten begeleiding. IJdel als ze was, zat ze met regelmaat bij de kapper en sloeg ze geen beautymiddag over. Ze bleek haar draai snel gevonden te hebben in ons verpleeghuis. Toch verslechtert haar gezondheid in de maanden daarna. Mede daardoor zie ik haar met grote regelmaat. Naast haar gezondheidsproblemen praten we ook over haar zo dierbare familie. Zo houdt ze me vol trots op de hoogte van haar kleindochter die bij mij stage heeft gelopen. ‘Ze is aangenomen bij Parnassia‘ glunderde ze vol trots door de gang heen op een gegeven moment. Heerlijk die blik in haar ogen.
Afgelopen weken ging het steeds slechter. Haar dochters uiten haar zorgen meermaals aan de telefoon. Ik had helaas geen beter nieuws voor hen maar regelde wat in mijn vermogen lag. Afgelopen week volgde een familiegesprek waarbij de lieve dame aan gaf het allemaal niet meer te zien zitten. In onze 1-op-1 gesprekjes hadden we het hier al eerder overgehad maar ik mocht het met niemand delen. ‘Zet maar niet in het dossier en zeg het maar niet tegen mijn dochters want ik wil niet dat ze zich zorgen maken’. Ons laatste gesprek ging over haar naderende dood zoals ze zelf voelde. ‘Hoe moet dat nu Wilco, ik kan mijn kinderen en kleinkinderen toch niet achterlaten?’ Het werd een emotoneel gesprek en oh, wat had ik met haar te doen.
Een emotionele middag
Toen de tijd daar was om afscheid te nemen van haar familie volgde er een emotionele middag met haar kinderen, kleinkinderen en anderen. Wat laat ze toch mooie en lieve mensen achter. Zonder medicatie want ze gaf geen enkele pijn aan. ‘Hmm dame, als ik u vraag of u pijn heeft als uw kinderen er nu niet bij waren, wat zou u dan antwoorden? Ze keek me eens goed aan en ze moest daarna wel toegeven dat de pijn er wel degelijk was. Pijn genoeg om een morfine injectie te moeten krijgen? Zonder twijfel bevestigde ze dat. Niet veel later was het hoge woord er uit. ‘Ik heb iedereen gezien terwijl ik helder vast geest was. Ik ben hier erg dankbaar voor maar ik heb zoveel pijn nu’.
De eerste morfine injectie werd door mij gegeven voor haar pijnklachten. De volgende dag werd de morfine opgehoogd en op vaste vaste tijden toegediend door mij. Na toedienen van de paliatieve sedatie in de avond, overleed mevrouw in bijzijn van een dochter in de volgende nacht. Achteraf op het zelfde tijdstip dat ik thuis wakker schoot.
Nadat ik de volgende dag de familie had gecondoleerd vroeg haar kleindochter, mijn oud-stagiare, of ik met haar mee wilde gaan om het trieste nieuws te vertellen tegen de tafelgenoten van haar oma. Een triest en emotioneel bezoek. De dood van een tafelgenoot tijdens het avondeten is altijd een ingrijpende gebeurtenis voor bewoners. Ik vond het knap hoe deze kleindochter het nieuws bracht en hoe ze zich staande hield. Ik had al veel bewondering voor haar toen ze op 16-jarige leeftijd bij mij kwam stage lopen en ze is in die twee jaar verder zichtbaar nog meer gegroeid.
De uitgeleide
Tijdens de uitgeleide, waarbij alle zorgemedewerkers, aanwezig management, arts en betrokken bewoners aanwezig waren, werd de overleden dame begeleid door haar twee dochter en een kleindochter.
Het geheel duurt maar een paar minuten, maar maakt op mij als praktijkverpleegkundige altijd een diepe indruk. Het lukt me dan eventjes niet om professionele afstand te bewaren, alle emoties komen binnen. Mijn rol is op dat moment ook wat verwarrend: sta ik daar als professional of vooral als empatisch medemens?
Ik voel het intense verdriet van de familie, ik voel de liefde van de zorg voor de bewoner en ik denk aan het leven van deze unieke persoon dat voorbij is. Ik kijk rond en zie emoties bij de medebewoners, die bijvoorbeeld een maatje verloren zijn en binnen korte tijd weer zullen moeten wennen aan een nieuwe medebewoner. Ze worden bovendien met de neus op de feiten gedrukt: ze zijn allemaal mensen van de dag. Ik denk ‘wie zal de volgende zijn?’ en vraag me af of zij dezelfde gedachte hebben.
Ik heb mezelf in de plooi weten te houden maar het ging dit keer zeker niet vanzelf. Wat laat ze toch mooie en lieve mensen achter bedacht ik me nog toen de begrafenisauto langzaam wegreed.
Foto ter illustratie
Wist jij al dat mijn Facebookpagina van Wilco in de Zorg veranderd is? Door een hack, zie ook dit bericht, ben ik een nieuwe pagina op Facebook begonnen. Kom je mij weer volgen?
