Kwetsbaar en ontheemd

Als je bouwjaar 1933 is en je al een flink medisch dossier hebt opgebouwd dan is het niet zo heel vreemd dat je je kwetsbaar voelt. Als je dan ook nog eens in een paar maanden tijd verschillende ziekenhuizen en verpleeghuizen van binnen ziet en je eigen huis op moet zeggen, dan ben je ook nog eens ontheemd. Kwetsbaar en ontheemd.

Het is een schat van een vrouw, dat staat buiten kijf en wat is ze nog heerlijk eigenwijs. Via een crisisopname stond ze opeens voor onze neus. De thuissituatie was niet meer houdbaar en de betrokken familie kon de mantelzorg niet meer aan. Natuurlijk wist ze dat zelf ook wel maar wat was het alternatief? Je eigen huis opgeven betekent ook je overleveren aan het onbekende. Ja, daar mag u best een traantje om laten mevrouw.

Zoals zoveel vrouwen van hoge leeftijd, heeft ook deze dame haar hele leven vooral gezorgd, geregeld en gebuffeld om het zo maar te omschrijven. Voor de ander zorgen, voor de kinderen, het huishouden en noem maar op. Ook als haar man zwaar hulpbehoevend wordt, vooral na zijn CVA, klaagde ze niet en ging ze maar door. Zichzelf wegcijferend. Zelf na haar eigen bypassoperatie was ze misschien wel te trots om (meer) hulp te vragen.

De regie verliezen

Eind november van het vorig jaar verloor ze haar controle over het leven zoals ze het zelf zo mooi kon verwoorden. Gevallen met de scootmobiel en pas weer bij haar positieven toen ze de ambulance werd ingedragen. O.a. flinke wonden aan haar benen maar klachten zoals erge duizeligheid houden haar weer enige tijd in het ziekenhuis. Aansluitend volgt een revalidatietraject van ruim 3 weken in een verpleeghuis met een ELV-hoog indicatie. Uiteraard tegen haar zin maar ze wordt overtuigd door medici en familie omdat een terugkeer naar huis nog steeds mogelijk is, of anders gezegd: nog niet is uitgesloten.

Na deze drie weken met opgeheven hoofd weer lekker in haar eigen huisje maar eigenlijk gaat het direct weer mis. De pijn in haar benen door de wonden is echt enorm, ze zakt ook alweer snel door de benen heen en wordt een aantal keer achter elkaar op de grond aangetroffen door familie en de thuiszorg. Familie besluit bij haar te blijven slapen maar de situatie wordt al snel onhoudbaar doordat de mantelzorg ook overbelast dreigt te raken. Een ‘crisisbed’ in een verpleeghuis bleek de enige oplossing. Ze verliest haar eigen regie. ze is op slag weer kwetsbaar en ontheemd.

Een gebroken vrouw

En zo kwam ze bij ons op de afdeling als een gebroken vrouw. Kwetsbaar en ontheemd. Ongevraagd opgenomen in een verpleeghuis en onzeker hoe haar nabije toekomst ging verlopen. Terugkeer naar huis was bijna uitzichtloos maar wat dan? De jonge zusters zijn lief en doen hun best. De opnamecontroles, het gesprek… ze liet het allemaal maar over haar heen komen. Haar schoondochter mocht het verhaal doen. Ze wist het allemaal niet meer. Ze had er geen energie meer voor. ‘Laat mij maar inslapen…’

De volgende avond kwam de broeder met de rode schoentjes op de rand van haar bed zitten met zijn witte jas en grijze haren. ‘Ik moet zeker mee naar de huiskamer?’ vroeg ze angstig. Maar deze broeder was niet van het moeten. ‘U moet helemaal niets op uw leeftijd dame behalve ademhalen. In ieder geval tot het einde van mijn dienst’. Ze keek mij eens aan en schoot in de lach. ‘Jij hebt makkelijk praten maar ik heb het hier niet naar mijn zin, ben hier tegen mijn wil en van mij hoeft het allemaal niet meer’.

Onmacht

Ik zag de tranen en onmacht in haar ogen. Zullen we eerst even samen huilen voordat ik een soepje voor u kom brengen of wilt u liever eerst de soep? ‘Ik heb toch helemaal geen trek is iets broeder. Ik wil zo veel maar ik kan zo weinig’. Ik pakte haar hand en vroeg er maar eens flink in te knijpen. Ze deed een dappere poging en schoot vol door de inspanning. De tranen rolden over haar wangen voor een ogenblik en ze vertelde in het kort haar geschiedenis onderweg naar hier. Een luisterend oor is vaak voldoende om iemand te kunnen laten bedaren. Even je verhaal kwijt kunnen is zo fijn, zeker als je je vaak niet gehoord voelt of onzeker voelt.

Ook de dagen daarna blijft ze nog wat stilletjes en verdrietig. Ze voelt zich ongelukkig in haar omgeving en ziet het niet zitten om hier te blijven. De woorden ‘ik begrijp u helemaal’ deden haar goed en samen met zeer betrokken zoon en schoondochter bekeken en bespraken we andere mogelijkheden. Haar herstel verliep goed en ze was al snel weer een zelfstandige dame die graag haar eigen regie weer in handen had. Terug naar huis dat ging het niet meer worden. Dat zag ze inmiddels zelf ook wel in maar oh, wat deed het haar pijn.

Nog één verhuizing

Ze kwam soms zo stoer en sterk over maar oh wat was ze toch kwetsbaar en ontheemd. Haar zelfstandigheid en zelfredzaamheid bleek voldoende om toch verder te kijken naar een andere verpleeghuis. Een andere setting, zoals een eigen appartement. Dat zou voor mevrouw een prima oplossing zijn. Tsja, dan kwam er dus wel weer een verhuizing aan. De zoveelste in korte tijd maar dan wel de laatste verhuizing. Van verpleeghuis naar verpleeghuis…. wachttijden in de zorg….. ellende en nog meer ellende. Soms moeten deze kwetsbare ouderen van hoge leeftijd nog maanden, soms meer dan twee jaar, wachten op een plaatsje in het door hun gewilde verpleeghuis. Het liefst dichtbij familie en/of eigen geboortegrond.

Twee weken geleden is ze verhuisd naar het verpleeghuis aan de overzijde van de weg. Gelukkig eens een uitzondering op die lange wachttijden! Ze heeft een eigen appartementje met een vrij uitzicht. ‘Mijn laatste verhuizing want daar ga ik wachten op de dood’ had ze nog heel stoer tegen me gezegd voordat ze wegging. Ik hoop dat u dan nog heel lang moet wachten had ik heel gemeend geantwoord. Ze had er veel zin in. Ze was flink opgeknapt en had weer een doel voor ogen. Weg van hier maar ik ga je enorm missen hoorde ik haar nog zeggen.

Ik kom nog wel eens een bakkie doen zei ik. Haar nieuwe appartement ligt namelijk precies tussen mijn huis en mijn werk in. We kunnen naar elkaar zwaaien als ik langs loop naar of van mijn werk. Als ze is gewend is loop ik wel een keer naar binnen. Even bijpraten. Aan haar mond mankeert absoluut niks 🙂

Onbeschrijfbaar leed

Ik heb erg te doen met deze kwetsbare leeftijdsgroep die op het punt komen om hun eigen huis op te geven omdat hun gezondheid dat niet meer toe laat. We hebben een politiek die vindt dat je zo lang mogelijk thuis moet blijven wonen en dat je alleen in uiterste noodzaak naar een verpleeghuis mag gaan maar niemand hoor je over het onbeschrijfbaar leed voorafgaand aan dit soort beslissingen. Vaak ook nog eens genomen door anderen voor je.

Echt naar iemand luisteren, hun verdriet kunnen begrijpen en kunnen verwoorden. Het is allemaal zo simpel als je er even bij stil staat. Veel dankbaarder werk kan ik mij niet voorstellen….

Foto ter illustratie