Werken met een hart dat huilt

Ik krijg wel eens de opmerking dat werken in een verpleeghuis mij veel voldoening moet geven. Deels is dat natuurlijk ook wel zo maar vaak geef ik ook het antwoord dat mijn collega’s en ik werken met een hart dat huilt. Veel mensen begrijpen dat niet helemaal maar een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg.

Werken in een verpleeghuis is pittig werk. Sommige mensen die nog nooit in aanraking zijn geweest met een verpleeghuis willen het nog wel eens verwarren met een bejaardencentrum van 30 jaar terug. Leuk met ‘die oudjes’ een spelletje spelen, brood smeren of helpen als ze naar het toilet moeten. Mijn opa bijvoorbeeld, die ging naar het bejaardenhuis na het overlijden van mijn oma toen bleek dat het enige wat hij kon koken theewater bleek te zijn. Gaat u maar naar een bejaardencentrum, dan wordt er wel voor u gezorgd en heeft u toezicht als er wat mis zou gaan.

Die tijd ligt echt ver achter ons. Wil je in aanmerking komen voor een verpleeghuis dan dient u te voldoen aan strenge eisen die bedacht zijn van achter een bureau. In plaats van zorg aanbieden is het vooral de vraag wat kunt u nog zelf. Om dat helder te krijgen hebben we hiervoor een wet die bepaald welk zorgprofiel dan bij u past. De Wet Langdurige Zorg maakt onderscheid tussen zorg thuis en zorg met verblijf. Zorg thuis is uiteraard voor mensen die thuis wonen. Nu wil de politiek ons zo lang mogelijk thuis laten wonen dus je moet ‘van goede huize’ komen wil je in aanmerking komen voor een verpleeghuis.

Goed genoeg voor een verpleeghuis

Mijn benedenbuurvrouw kwam niet van ‘goede huize’ en werd jarenlang met liefde verzorgd door kanjers van de thuiszorg. Met haar 93 jaar, slecht ter been en ‘flink vergeetachtig’ stond ze al twee jaar op de nominatie om naar een verpleeghuis te gaan maar ze bleek steeds weer ‘nog net te goed’.  Drie jaar geleden, na het zoveelste incident met o.a. gas aan laten staan in de keuken, kaarsje laten vallen op het tapijt en brandende sigaret op de bank, ging het echt mis. In de late avond struikelde ze over haar eigen benen van vermoeidheid en brak haar heup. Ze werd de volgende dag gevonden door de dame van de thuiszorg halverwege de ochtend. De hele nacht had ze op de koude grond gelegen met veel pijn. Met haar zachte stem kom ze geen alarm slaan en haar halssnoer met alarm lag nog op de bank in de voorkamer. Pas toen was ze ‘goed genoeg’ voor een verpleeghuis. Ze heeft er niet lang van mogen genieten.

Lang verhaal kort: kwetsbare ouderen die in ons verpleeghuis komen wonen kunnen echt niet meer zelfstandig thuis wonen, ook niet met de maximale inzet van kanjers van de thuiszorg. Ja, dan heb je dus echt hulp nodig bij het wassen en aankleden, hulp met vaak een lift om uit bed te komen, rolstoel gebonden en wat al niet meer. Die hulp krijg je in een verpleeghuis van zorgkanjers die hun stinkende best doen elke dag, avond en nacht weer. Dat is echt pittig werk voor die paar centen in de maand.

1+1=2

Maar los daarvan, als vast personeelslid in de zorg krijg je een band met mensen. Je ziet ze elke dienst, kent hun achtergrond, verhalen en vaak ook een deel van de familie. We hebben het over kwetsbare ouderen van veelal flink hoge leeftijd. 1+1=2, dus ja, al die lieve mensen hebben al een zwakke gezondheid en die wordt gedurende de periode in ons verpleeghuis alleen maar slechter en uiteindelijk overlijden ze.

Natuurlijk ga je daar als zorgkanjer daar professioneel mee om. Maar hallo, wij zijn ook gewoon mensen van vlees en bloed hé! Enig idee wat het met je doet als er een aantal mensen in korte tijd overlijden waar je maanden lang je beste zorg aan hebt gegeven? Ook al zie je het soms van verre aankomen of is er soms sprake van een plotselinge dood, het is veelal pittig voor de dichtstbijzijnde zorgverleners. Werken met een hart dat huilt.

Emotie mee naar huis nemen

Steun zoeken bij elkaar, een traantje wegpinken of soms zelfs ‘de casus’ nabespreken in teamverband met de arts. Elk mens gaat er anders mee om en dat is ook goed. Maar soms neem je je verdriet mee naar huis, gaat je hoofd in de nacht malen. Had ik dit kunnen zien aankomen, had ik anders moeten rapporteren, is mijn beslissing juist geweest of is mijn klinisch beeld niet goed geweest. Sommige ‘gevallen’ kunnen heftig zijn die gepaard gaan met flink veel emotie.

Mijn devies is dan ook altijd: praten, praten en praten. Gooi het er maar uit. Geef elkaar een knuffel en steun elkaar. Je hebt elkaar nodig op de werkvloer en soms ook daarbuiten. Werken in de zorg is geen baan van 9-5 achter een beeldscherm zonder een spoortje van werkdruk of emotie. Het is simpelweg buffelen in de zorg, elke dienst opnieuw. Werken met en voor mensen gaat vanuit het hart en daar hoort simpelweg ook emotie bij. Ja, billen wassen doen we ook nog en incontinentiemateriaal verschonen we ook. Maar werken in een verpleeghuis is zoveel meer. Inzet alsof je Champions League speelt maar dan met een beloning van een degradant om maar even de vergelijking in voetbaltermen aan te geven. Ik zeg niet voor niets: werken in de zorg is werken met een hart dat huilt.

Respect

Ik heb bijzonder veel respect voor al die mensen die in de ouderenzorg werken. Stuk voor stuk kanjers met een goed hart. Mensenmensen die altijd weer klaar staan voor de ander. Natuurlijk wordt er veel gemopperd en gezeurd op de werkvloer maar in de basis zorgen we er toch altijd weer voor dat al die lieve ouderen elke ochtend weer uit bed komen en in de nadagen van hun leven toch nog een beetje kunnen genieten.

Mocht er dan een bewoner overlijden dan nemen we waardig afscheid, pinken we een traantje weg en moeten we ons weer snel herpakken want we moeten door. Door met zorgen voor de ander. Verdriet vaak inslikken of ‘parkeren’. Ieder doet dat op zijn eigen manier. Maar diep van binnen zitten al die mensen die we hebben moeten verliezen waar we ooit zo liefdevol voor gezorgd hebben. Werken met een hart dat huilt.