Echtgenoot, mantelzorger en een held

Hij is er echt elke dag. Hij is de echtgenoot, mantelzorger en een held. Waarom een held? Omdat hij elke dag naar het verpleeghuis komt. Elke dag voor zijn lieve vrouw die hem meestal niet meer herkent en waarbij een gesprek al bijna onmogelijk is.

Probeer je eens te verplaatsen in deze man: vele tientallen jaren ben je getrouwd met de vrouw van je leven. Jullie doen echt alles samen en dan opeens komt daar die vreselijke diagnose: dementie. Je doet jaren je best om de ziekte thuis op te vangen. Tegen beter weten in denk je je eigen vrouw thuis te kunnen verzorgen. Uiteindelijk moet je concluderen dat je de zorg voor je eigen vrouw uit handen moet geven en dat jullie worden gescheiden van tafel en bed. Je vrouw wordt opgenomen in een verpleeghuis. Tot haar dood jullie nog verder zal scheiden.

De gegevens

In Nederland hebben ruim 270.000 mensen dementie. Hiervan zijn ongeveer 12.000 mensen jonger zijn dan 65 jaar. Ieder uur krijgen vijf mensen in Nederland dementie. De kans is een op de vijf dat iemand in zijn leven dementie krijgt. Voor vrouwen is dat een op de drie, voor mannen een op zeven. Dit verschil is het gevolg van een hogere levensverwachting bij vrouwen. Door zowel de hoge ziektelast als sterfte, staat dementie hoog in de rangorde van ziekten die verantwoordelijk zijn voor de meeste ziektelast in Nederland.

Emotioneel

Deze echtgenoot leeft voor zijn vrouw. Hij heeft geen hobby’s, een zeer beperkt sociaal netwerk en beperkt qua mobiliteit. Het liefst is hij elke minuut van de dag bij zijn vrouw ook al wordt dit voor hem emotioneel veel te zwaar. In overleg met betrokkenen in het verpleeghuis komt meneer tegenwoordig alleen in de middag om meneer tegen zichzelf te beschermen. Emotioneel werd het steeds zwaarder om zijn vrouw zo te zien terwijl er vaak geen enkel gesprek mogelijk is. Soms is ze zelfs motorisch en verbaal onrustig als hij er is. Dementie laat zich weinig voorspellen in gedrag en dat maakt het voor de directe omgeving, zoals deze lieve echtgenoot, bijzonder zwaar.

Toen alle verpleeghuizen in maart vorig jaar werden gesloten voor bezoek door de opgelegde Corona-maatregelen was deze man een gebroken mens. Het liefst kwam hij elke dag haar vuile was ophalen en bracht hij met liefde de schone was elke dag weer terug. Eigenlijk in de hoop een glimp van zijn vrouw te kunnen zien of om aan het verplegend personeel te vragen hoe het vandaag met haar ging. Haar kamer en de huiskamer waren niet vanaf de openbare weg te zien en het verplegend personeel mocht door deze maatregelen niet van de afdeling af onder werktijd.

Ik had oprecht met hem te doen, net als met al die andere bezoekers die niet hun naasten mochten bezoeken in het verpleeghuis. Het verplegend personeel heeft het hier echt heel erg moeilijk mee gehad. Ik kom hier vast en zeker nog een aantal keren op terug op deze website. Het was echt een verschrikkelijke periode…

Uiteindelijk stond hij mij vaak op te wachten na het einde van mijn dagdienst en stond hem graag te woord al had ik nooit zo gek veel anders te vertellen dan dat het goed ging met zijn vrouw. Wil je dan morgen deze telefoon aan haar geven zodat ik even haar stem kan horen? Kun je haar morgen even bij dat raam zetten om 14.00 uur? Hij was er vaak erg emotioneel onder en ik voelde zijn verdriet. Beeldbellen via WhatsApp bracht enige verlichting.

Herkenning en erkenning

Ook al werk in op een andere afdeling, ik zie het echtpaar met grote regelmaat in het restaurant. Elke middag neemt hij haar daarmee naartoe tijdens zijn bezoek aan haar. Samen koffie drinken met een gebakje. Hij zwaait altijd hartelijk en maakt graag een praatje. Ook deze man zoekt een uitlaatklep en als ik even de tijd kan vrijmaken geef ik hem graag even een luisterend oor zoals gistermiddag.

‘Het gaat goed met haar. Kijk maar. Ze herkend mij vandaag. Ze herkent je vast als ze je stem hoort’.  Ik kijk naar zijn opgewekte gezicht en kan niet anders dan mij wenden tot zijn vrouw in de rolstoel een meter verder van ons vandaan. Ik laat mijn gezicht zakken totdat we oogcontact hebben. ‘Zo dame, wat ziet u er goed uit vandaag. Zorgt u man nog een beetje goed voor u?’

Ze kijkt mij aan met vrolijke ogen en zegt spontaan: ‘Oh ben je daar eindelijk weer. Ja, hij zorgt goed voor mij hoor. Ik mag niet klagen. Kon het maar altijd vakantie zijn. Oh please.’

Hij keek mij hoopvol aan met zijn opgewekte gezicht. Ze heeft inderdaad een prima dag bevestigde ik hem. Geniet er samen maar goed van meneer. Ja dat ga ik zeker doen bevestigde hij. Ik heb de foto die je met Kerst van haar gemaakt hebt met je mobiel, ingelijst op de schoorsteen staan thuis. Maar die was toch helemaal niet zo bijzonder mooi? Hij is prachtig Wilco, de foto is prachtig. Ik ben je erg dankbaar. Ik ben blij dat je ook aan mij denkt. Je bent een goed mens.

Hij wilde het liefst nog even zijn levensverhaal vertellen in 5 minuten maar hij begreep dat ik dat ik hem moest afkappen. Ik kwam immers alleen maar even snel een blikje cola kopen en moest weer snel naar mijn afdeling. We geven elkaar de hand, waste onze handen en gingen ze desinfecteren. Misschien tot morgen weer en anders volgende week vast wel weer.

365 dagen per jaar en al vele jaren komt hij bij zijn vrouw die hem vaak niet herkend en waar je vaak niet mee kunt praten over alledaagse dingen. Gewoon bij haar zijn, gewoon voor haar zorgen zoveel als in je vermogen ligt. Deze man is een held! Echtgenoot, mantelzorger en een held. Veel anderen waren al lang afgehaakt. Er zijn veel mensen die geen of bijna geen bezoek meer krijgen……