Meneer Ter Veen en zijn eigen land

Wanneer iemand te maken krijgt met ernstige geheugenstoornissen en mogelijk gedragsproblemen waardoor het zelfstandig wonen, thuis of in een verzorgingshuis, niet langer wenselijk of verantwoord is, volgt veelal opname op een verpleeghuisafdeling PG (Psychogeriatrie). Op een PG afdeling wonen veelal ouderen waarbij verschillende vormen van dementie, zoals alzheimer, een veel voorkomende oorzaak van opname is. Eén op de vijf mensen krijgt op latere leeftijd last van dementie. Dit komt voor in verschillende vormen en gradaties.

Een andere werkelijkheid

Meneer Ter Veen had al jaren dementie en leefde in een andere wereld dan de werkelijkheid. Zijn zichtvermogen was zo goed als nihil en lopen ging zeer moeizaam. Het was zijn wens om alleen op zijn kamer te verblijven. Vaak in een stoel bij de tafel en soms bleef hij wel eens in bed. Klassieke muziek was zijn ding en daar kon hij de gehele dag naar luisteren. Omdat meneer er van overtuigd was dat hij president was van een eigen stuk land, verwachte meneer uiteraard wel de juiste begeleiding.

De eerste keer dat ik meneer Ter Veen verzorgde in de ochtend was mij dit uiteraard niet verteld door mijn collega. Sterker nog, collega was in blijde afwachting wat er wellicht fout zou gaan in de communicatie en stond,  achteraf, gewoon achter het gordijn. Meneer werd door mij gewassen en aangekleed op bed en daarna manueel begeleid naar zijn stoel bij zijn tafel. In mijn optiek deed ik alles keurig netjes maar achteraf was meneer een andere volgorde gewend. Meneer was dan ook niet echt onder de indruk en riep luid: ‘Ik weet niet wie jou heeft ingehuurd maar daar ga ik zo wel even achteraan. Ik heb zelden zo’n amateur aan mijn bed gehad! Morgen hoef je niet meer te komen snotneus. Ga in de keuken maar aardappels schillen’.

Mijn collega had zichtbaar zijn zin en kwam van achter het gordijn vandaan de kamer inlopen. ‘Goedemorgen meneer Ter Veen, zal ik de snotneus meenemen en uw whisky en stukjes kaas voor u arrangeren?’ Ik had werkelijk geen idee wat hij bedoelde maar meneer Ter Veen reageerde als geen ander direct. ‘Ach knul, je bent er gelukkig weer. Stuur die amateur maar snel weg en laat de whisky maar doorkomen’. Ik keek mijn collega vragend aan. Whisky en blokjes kaas? Het is nog geen 9 uur in de ochtend!

Belletje

Ik liep met mijn collega mee naar het keukenblok in de huiskamer. Hij pakte een koffie en maakte twee boterhammen klaar. Niet veel later liep hij weer de kamer van meneer in en riep op de toon van een echte lakei: ‘uw bestelling meneer’. Meneer Ter Veen bedankte hem en ging aan het ontbijt. Mijn collega zette nog een ouderwets belletje voor hem neer op tafel. U belt maar als er wat is meneer en we verlieten de kamer.

Net voordat ik mijn collega wilde vragen waarom hij een bel voor meneer had neergezet, klonk de bel al die mij deed denken aan de ijscoman. Automatisch liep ik met mijn collega mee naar de kamer van meneer Ter Veen. Meneer wilde dat mijn collega even zijn vliegtuig in orde wilde maken want hij wilde vanmiddag nog op reis. Mijn collega vertelde op rustige toon dat het vliegveld helaas was gesloten vanwege het slechte weer. Wellicht zouden er morgen weer vliegtuigen kunnen vertrekken. ‘Oh, nou ja, doe mij in dat geval nog maar een whisky’. En zo dronk meneer Ter Veen zijn tweede bakje koffie van de dag en luisterde verder naar zijn klassieke muziek.

De volgende dag heb ik meneer weer geholpen in de volgorde die mijn collega had verteld en heb ik whisky en blokjes kaas voor meneer geregeld. Meneer Ter Veen en zijn eigen land waren voor mij vanaf die dag onlosmakelijk met elkaar verbonden. We hebben er samen regelmatig over gesproken. Het was een prachtig land. Meneer ter Veen is begin dit jaar overleden en de collega in kwestie is begin dit jaar met pensioen gegaan.

Regelmaat, vaste structuren en een goed dag en nachtritme zijn belangrijke aandachtspunten bij mensen met een vorm van dementie. Iedereen op zijn eigen manier, ook als dit een andere werkelijkheid is.